Toen ik een jaar of tien was kwam mijn vader op een dag thuis met een grote hutkoffer die voor meer dan de helft gevuld was met steentjes van verschillend formaat. Rode en witte rechthoekige en ronde stenen. En schuine blauwe stenen. De stenen hadden systematische moduul maatvoering en een heel plezierige, een beetje stoffige 'touch', veel lekkerder en natuurlijker dan het metaal van Meccano of het plastic van Lego. Omdat ik toen nog niet wist wat swipen, wat Grand Theft Automobile of wie Spongebob Squarepants was speelde ik uren en dagen alleen met deze steentjes. Speciaal op regenachtige dagen waarop buitenspelen geen optie was. Omdat er geen handleiding of beschrijving bij de stenen zat was ik vrij om te maken wat ik maar wilde.
Nooit wist ik waar de stenen vandaan kwamen (en waar ze gebleven zijn evenmin trouwens) totdat ik een aantal jaar geleden ontdekte dat de steentjes behoorden in een systeem van Anker steenbouwdozen, een geroemd speelsysteem dat voor het eerst in vier bouwdozen in 1884 in Rudolstadt in (voormalig Oost-)Duitsland door fabrikant Richter op de markt werd gebracht. (https://anker-bausteine.de/geschichte/): " Geïnspireerd door de houten bouwblokken van [Friedrich] Fröbel ontwikkelen de gebroeders Lilienthal in 1875 een recept voor de fabricage van minerale bouwstenen die uit een mengsel van Kwartszand, kalk en vernis van lijnolie geperst werden. Op zoek naar het echte bouwgevoel vinden deze luchtvaartpioniers een alternatief voor de instabiele houten bouwblokken. De eerste steenbouwdoos overtuigt door zijn natuurlijke gevoel: door precisie, gewicht en structuur kunnen ook grote gebouwen zonder bindmiddel gebouwd worden. Omdat het creative genie van de gebroeders Lilienthal groter is dan hun marketingtalent verkopen zij door grote schulden het recept voor de productie van hun bouwstenen gedwongen aan ras ondernemer Richter".
Tot aan het einde van de firma "VEB Anker-Steinbaukasten" in 1963 werden naar schatting wereldwijd rond de vijf miljard Anker bouwstenen in vierhonderd verschillende bouwdozen verkocht.
In 1995 heeft Anker liefhebber en professor akoestiek aan de technische universiteit van Berlijn Georg Plenge een project gestart voor de herstart van de productie van Anker bouwstenen (https://anker-bausteine.de) en zijn er ook nieuwere dozen bijgekomen.
Anker bouwstenen kwamen in bouwdozen met een begeleidend boekje met daarin technische tekeningen van alle ontwerpen die je met de stenen in de betreffende bouwdoos kunt maken (als je geen zin zou hebben om zelf naar eigen inzichten een gebouw te maken). Een perspectief met met laag gemerkte doorsnedes. Hieronder tekeningen van modellen die je met bouwdoos 6 kunt maken. Ten bewijze van de handige marktstrategie van Richter waren de laatste pagina's van het begeleidend boekje als appetizer alvast gewijd aan tekeningen van modellen van de opvolgende bouwdoos...
Inmiddels zijn er vele enthousiaste liefhebbers van Anker bouwstenen. Zo is in Nederland in 1979 de 'Club van Ankervrienden' opgericht (https://www.clubvanankervrienden.com/nederlands). De Club heeft ongeveer 260 leden. Ongeveer de helft van hen komt uit Duitsland, de andere helft voornamelijk uit Nederland, Oostenrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten. Sinds kort zijn er ook leden uit België, Frankrijk, Engeland. en zelfs Chili. Twee maal per jaar is er een clubbijeenkomst in Hilversum. Op hun website zijn video's te zien van wat de leden zoal met hun stenen bouwen.
Mede door toedoen van deze Club van Ankervrienden is er een zeer uitgebreide catalogus opgesteld van alle stenen en alle bouwdozen die door Richter op de markt zijn gebracht.(https://www.ankerstein.ch/downloads/CVA/steinkatalog.pdf)
Ook is er een design committee opgericht (Baukunst im Kleinen https://www.ankerstein.ch/bik/) waarin nieuwe ontwerpen op basis van de oorspronkelijke bouwdozen gepresenteerd worden.
Begrijpelijkerwijs zijn de Anker bouwdozen een gewild object en kost het moeite om er aan te komen. Vele oorspronkelijke dozen zijn ook niet meer compleet en soms zijn ze opgevuld met nagemaakte stenen die niet dezelfde uitstraling en 'feel and touch' hebben als de originele exemplaren. Soms ook missen de boekjes met tekeningen of worden de stenen van verschillende bouwdozen zonder de oorspronkelijke doos met velen in een grote hutkoffer gegooid zodat je niet meer kunt achterhalen waar ze vandaan zijn gekomen.
Grootste goed is voor mij niet zo zeer dat je precies in miniatuur kunt nabouwen wat in de vorige eeuwen aan bouwwerken werd ontworpen. Deze architectuurstijlen zijn voor ons al lang gedateerd. De steentjes bieden vooral mogelijkheid voor jonge mensen alleen of samen met anderen om eindeloos hun fantasie aan te spreken terwijl ze een fysiek object tot stand brengen. Creatie naar eigen inzicht. Met als resultaat een gevoel van voldoening waar vele kinderen van vandaag volgens mij naar smachten.